२२ मार्च जागतिक जल दिवस…

पाणी हा मानवी जीवनाचा एक अमूल्य भाग आहे. पाणी पिण्यापासून ते दिवसभरामध्ये इतर महत्त्वाच्या कामांसाठी पाणी आपल्या दैनंदिन जीवनात एक महत्त्वाची आणि अत्यावश्यक भूमिका पार पाडते. आपल्यापैकी अनेकांना दिवसाच्या २४ तास पाणी मिळते,परंतु काही असे भाग पण आहेत जिथे वापरायला सोडा पिण्याला सुद्धा पाणी मिळत नाही.

आंतरराष्टीय ‘जागतिक जल दिन’ हा दरवर्षी २२ मार्च रोजी साजरा करण्यात येतो.स्वच्छ आणि ताज्या पाण्याच्या नैसर्गिक स्रोतांची काळजी घेणे व त्यांच्या शाश्वत संरक्षणासाठी कार्यरत राहणे याचा संदेश देणे यासाठी या दिवसाची योजना केली गेली आहे.जगातील सर्व विकसित देशांमध्ये स्वच्छ आणि सुरक्षित पाण्याची उपलब्धता सुनिश्चित करणे हे त्याचे उद्दीष्ट आहे.

मूळ संकल्पना व सुरुवात
संयुक्त राष्ट्रसंघ म्हणजेच युएनओच्या सर्वसाधारण सभेने २२ मार्च १९९३ रोजी पहिला ‘वर्ल्ड वॉटर डे’ साजरा केला. तेव्हापासून दरवर्षी, युनोच्या जागतिक जलविकास अहवालाशी सुसंगत असलेली, वेगळी संकल्पना वापरण्याची प्रथा आहे. उदा.२०१५ ची संकल्पना होती पाणी व शाश्वत विकास- कारण पाण्याच्या अविचारी वापराने खरा विकास न होता आपले जीवन भकास होईल.

इतिहास –
22 डिसेंबर 1992 रोजी संयुक्त राष्ट्र महासभेने एक ठराव मंजूर केला आणि त्याद्वारे 22 मार्चला जागतिक जलदिन म्हणून घोषित करण्यात आला. 1993 मध्ये पहिला जागतिक पाणी दिवस हे जगभरात साजरे केले गेले.

महत्त्व

शाश्वत विकास ध्येय साध्य करणे हे जागतिक जल दिनाचे मुख्य उद्दीष्ट आहे. यात 2030 पर्यंत सर्वांसाठी पाणी आणि स्वच्छतेचा समावेश आहे.

गरज

सन २०५० पर्यंत, ७ अब्जाहून अधिक लोक पाण्याच्या कमतरता असलेल्या भागात असतील. 2040 पर्यंत जगभरातील पाण्याची मागणी 50% वाढेल. म्हणूनच, जलसंधारणावर जोर देणे आवश्यक आहे.

ह्या वर्षीची थीम –
कोरोना साथीमुळे यावर्षी एक आभासी कार्यक्रम असल्याने जागतिक जल दिन 2021 ची थीम ही पाण्याचे बहुआयामी निसर्ग घरगुती कामापासून उद्योगांपर्यंत वेगवेगळ्या प्रकारे वापरण्यासाठी कर्ज देते. ‘टिकाऊ विकास लक्ष्य’ चा एक भाग म्हणजे सर्वांना ‘पाणी आणि स्वच्छता’ प्रदान करणे. आपण अद्याप ते साध्य करणे बाकी आहे, यामुळे पाणी साठवणे अधिक आवश्यक आहे.

महत्व –
या दिवसाचे महत्व पूर्णपणे सोपे आहे. आपण ज्या प्रकारच्या जगात राहत आहोत त्यासह आपली संसाधने कमी होण्याच्या मार्गावर आहेत. पर्यावरणावर होणार्‍या अत्याचारांबद्दल टिकाव ही एक संकल्पना आहे जी प्रत्येकाने समजून घेणे आवश्यक आहे. लोकांनी यावर कार्य करण्यास आणि महत्त्वपूर्ण संसाधन जतन करण्यास उशीर केला नाही पाहिजे.जागतिक जलसंकटाचा परिणाम प्रत्येकावर एखाद्या ना कोणत्या प्रकारे परिणाम होत आहे. म्हणूनच, या ग्रहावरील आपल्या अस्तित्वासाठी निर्णायक पर्यावरणीय संसाधनाच्या क्षीणतेवर प्रकाश टाकण्यासाठी प्रत्येक वर्षी २२ मार्च रोजी जागतिक जल दिन साजरा केला जातो. जेणेकरून लोकांना पाण्याचे महत्व कळावे.